نشست نقد و بررسی کتاب «خواهیم دید» با حضور سیدصابر امامی و علیرضا امیدوند؛ نویسندگان داستان و عباس کریمی‌عباسی؛ منتقد ادبی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، نشست نقد و بررسی کتاب «خواهیم دید» با حضور سیدصابر امامی و علیرضا امیدوند؛ نویسندگان این داستان و عباس کریمی‌عباسی؛ منتقد ادبی در تازه‌ترین برنامه نقد ماه دایره دیدار در ایوان شمس برگزار شد.
در ابتدای این نشست امامی؛ یکی از نویسندگان کتاب درباره انگیزه خود برای نوشتن این داستان گفت: این کتاب طی سالهای 84 تا 85 نوشته شده بود و طی این مدت به دلایل مختلفی چاپ آن به تعویق افتاد تا سرانجام با حذف بخشهایی مجوز انتشار گرفت و روانه بازار شد.این کتاب شرح حال نویسنده ای جوان است که به نوعی خود دچار بحران هایی میشود که اتفاقا شخصیتهای داستانش نیز به شکلی دیگر گرفتار آن هستند.ترکیب یک داستان دهه شصتی با یک داستان پیچیده دفاع مقدسی موضوع این کتاب است و تلفیق این دو بسیار کار مشکلی بود.
امامی افزود: در خواهیم دید تلاش کردیم ادبیاتی ساده و بدون فراز و فرود شدید را دنبال کنیم تا روایتی مستندگونه در این داستان داشته باشیم.هرچند که در پایان داستان با ارائه پایان شگفت‌انگیز ماجرا را منطقی و متفاوت به پایان رسانده ایم.
نویسنده کتاب خواهیم دید گفت: این کتاب و ماجراهایش ممکن است به اشکال مختلف برای خیلی ها اتفاق افتاده باشد و این روایت تلاش دارد تا به دور از شعارزدگی و درگیر شدن در کلیشه های مرسوم حرف خود را بزند و دراین زمینه احساس میشود علیرغم ضعف هایی که وجود دارد بخش زیادی محقق شده است.
وی افزود: انتخاب جلدی متفاوت برای این کتاب جهت القای زمان‌هایی که می‌گذرد تا به پایان دوره بحران زده نویسنده برسیم در کنار انتخاب متن پشت جلد کتاب همگی نشان از آن دارد که تلاش شده به دور از رفتار هیجانی و به جای تکیه به جذاب سازی به دنبال طرح احساسات واقعی از این کتاب در این متن باشیم. هرچند که ممکن است متن پشت جلد به کام خیلی ها خوش نیاید ولی نمیخواستیم تلخی شرایط داستان را از کسی مخفی کنیم.
علیرضا امیدوند؛ دیگر نویسنده کتاب در ادامه برنامه گفت: تجربه نگارش داستان به صورت گروهی در همه جای ادبیات جهان مرسوم است اما در ایران این اتفاق رخ نداده بود و یا حداقل کم رخ داده بود که ما توانستیم این تجربه را داشته باشیم.
وی افزود این کتاب ماحصل ادبیات سالهایی از دوره نویسندگی نگارندگان کتاب است که تلاشمان آن بود به جای بازنویسی و به روز رسانی داستان آن را برشی از تفکر دوره زمانی برای نویسندگان آنها بماند.
در ادامه نشست عباس کریمی‌عباسی به نقد این کتاب پرداخت. وی ابتدا به نام کتاب اشاره کرد و آن را مناسب با فضا و محتوای داستان خواند و گفت: طراحی جلد و نام کتاب با محتوای آن قرابت دارند و البته این موضوع تا کتاب توسط خواننده به پایان نرسد آشکار نمی‌شود که البته بخشی از ان به شیوه نگارش کتاب باز می گردد چرا که اطلاعات به صورت تدریجی به خواننده منتقل می شوند. این اتفاق درباره کاراکترها نیز می افتد و ما می بینیم که قهرمان داستان یعنی همان راوی ابتدا با تشریح فضای اطراف به شخصیت پردازی خودش روی می آورد. سپس پای صاحبخانه و دخترش به قصه باز می شود و همینطور در ادامه شهری که در آن است و دانشجو بودنش را در کنار غربت و شخصیت پردازی مادر و خواهر و پدر می خوانیم.
این مدرس داستان‌نویس افزود: در بخش اول تا ششم فضاسازی و توصیف های خوبی داریم که از آن جمله می توان به تشبیه ماه از لای ابرهای سیاه که به خرمای خشکیده می ماند یا بخاری سردی که عنوان ستون پنجم می گیرد اشاره کرد. متاسفانه این موضوع همانطور که معمول داستانهای دیگر ایرانی است رفته رفته فراموش میشود و از بخش ششم نویسندگان ماجرا را به صورت گزارشی ژورنالیستی به خواننده ارائه می کنند که می توانست هنرمندانه تر نوشته شود.
نویسنده داستان «ققنوس» با اشاره به نام‌گذاری شخصیتهای داستان گفت: کمتر دیده میشود که نویسندگان ما در داستانهای خود از اسامی مرتبط با شخصیت کاراکترها استفاده کنند اما در این داستان شخصیت اصلی شاهد نام دارد که وقایع را می بیند و به خواننده منتقل می کند و با توجه به وقایع بعدی داستان نام خوبی برای وی انتخاب شده است. همین طور بهار که نماد زایشی دوباره در بطن شاهد است و البته این دو در داستانی که توسط شاهد در دل داستان اصلی نوشته می شود به سیاووش و سوگل تغییر نام پیدا می کنند که باز هم معناهای خود در داستان را دارند. البته در این میان محسن؛ دوست شاهد تیپی است که نماد دوست سربراه و کمک یار است و اگرچه وجودش لازم است اما در داستان جایگاه ویژه ای را کسب نمی کند.
کریمی‌عباسی ادامه داد: در بخش‌های دوم و سوم کتاب خواننده دچار نوعی کسالت می شود چرا که واگویه های راوی که از قضا اول شخص نیز هست به نوعی پرحرفی کلافه کننده ای بدل می شود که به دلیل همان موضوع دادن تدریجی اطلاعات باعث زمین گذاردن کتاب نمی شود چرا که به دلیل برخی اشارات راوی خواننده ترغیب می شود که پایان ماجرا را بداند. برای همین این موضوع که البته نقطه ضعفی در کتاب محسوب می شود ضربه چندانی به مخاطب پذیری داستان نمی زند.
نویسنده کتاب «هفت مرد از حالا» به انتخاب افعال مضارع اشاره کرد و گفت: این نوع نگارش باعث می شود داستان ریتمی گزارشی و ژورنالیستی به خود بگیرد و به ویژه به دلیل راوی اول شخص بودن آن این موضوع تشدید می شود.
این منتقد ادبی با انتقاد از تقلید برخی از نویسندگان تازه کار از روی دست برخی نویسندگان مشهور گفت: ایده گرفتن از ادبیات خیلی خوب است اما تقلید کورکورانه از برخی نویسندگان یا متون به صرف این که برای نویسنده اش شهرت بیاورد یا توجه مخاطب به واسطه نام های مطروحه به کتاب جلب شود کار نادرستی است که خوشبختانه «خواهیم دید» از آن مصون مانده است. متاسفانه زیاد دیده می شود که داستانهای امروز ایرانی حاوی مطالب سیاه و مایوس کننده ای است که پیام روشنی ندارند و این موضوع تحت تاثیر برخی جریانات القایی شبه ادبی به وجود امده که صحبت درباره انها مجال دیگری را می طلبد. به هر حال این کتاب با وجود داشتن صحنه های سیاه و گاه ناامیدی غالبی که دارد با کمک تحولی درست پیام قابل باور و روشنی را به طور غیرمستقیم به خواننده می رساند.
وی افزود: بخشهایی از داستان به نظر می رسد حاصل مطالعات قبلی نویسندگان است و شیوه نگارش تغییر می کند. برای مثال در بخش ششم آنجا که صحبتهای فلسفی بین راننده و شاهد رد و بدل می شود من یاد کتاب مناظره دکتر و پیر افتادم یا بخش هایی که در کوه اتفاق می افتد ناخودآگاه مرا یاد داستان مردی از گلاسکوی سامرست موآم انداخت که البته فقط شباهت محتوایی دارد منتها از نظر تاثیرگذاری مشابه است.
این روزنامه‌نگار در ادامه توضیح داد: تحول در «خواهیم دید» تدریجی و آرام آرام انجام می شود چون قطرات جوهری که در یک منبع آب ریخته می شوند و طول می کشد تا آن را رنگ بزنند. این تحول از بخش هفت یعنی زمانی که ما کاملا با شخصیت شاهد آشنا شده ایم آغاز می شود در بخش نهم شدت می گیرد و در بخش 13 تا پایان داستان به تکامل می رسد. برای همین قابل باور است و سیری منطقی دارد.
کریمی‌عباسی در پایان با انتقاد از انتخاب نامناسب بخشی از داستان برای پشت جلد کتاب گفت: بهتر بود نویسندگان متن زیباتری از کتاب را که با فطرت انسان جورتر و برای وی جذابتر است انتخاب می کردند. البته «خواهیم دید» کتابی کاملا ایرانی و مناسب مخاطب جدی ایرانی است چرا که از فضاهای سانتی مانتال عمده رمان های امروز ایرانی جداست و و قابلیت اعتنا در حد خودش را دارد.
در پایان برنامه جعفر نظری؛ مدیر انتشارات نظری و ناشر این کتاب گفت: «خواهیم دید» یکی از کتابهای ماست که به دلیل محتوا و ساختار سالم و خوب آن گزینش و منتشر شده است. کتاب حرف های خوبی برای گفتن دارد و علاوه بر آن می تواند خواننده را به خود جذب کند.
