یکی از مهمترین شاخصه های تاثیر گذار مناطق آزاد در کشور استفاده از ظرفیت های علم و فناوری و حوزه های نوین تکنولوژی و ورود آن به کشور است، در سه دهه گذشته بخش ICT در مناطق آزاد رشد قابل قبولی نداشته است و به تعبیری مناطق آزاد از ریل توسعه دیجیتال خارج شده است و می طلبد که با توجه به ظرفیت هایی که ما در کشور با همت و تلاش متخصصین داخلی در حوزه دیجیتال ایجاد شده است در روند توسعه مناطق آزاد هم بهره ببریم، یکی از شرکت های فعال در حوزه بستر سازی فعالیت های دیجیتال در کشور شرکت مبین وان است، با توجه به تفاهمنامه منعقد شده بین این شرکت و سازمان منطقه آزاد کیش پای صحبت مدیرعامل این مجموعه نشستیم تا نقش و تاثیر مناطق آزاد را در توسعه دنیای دیجیتال در کشور جویا شویم که در ادامه با هم می خوانیم.
دنیای دیجیتال، فرصت تجارت نوین
شرکت مبین وان کیش ارائه دهنده سرویس های مختلف در حوزه دیجیتال است، این سرویس ها می تواند خدمات محتوایی باشد و یا سرویس های مستقیم دیجیتال ، تمام تلاش ما این بوده که در مسیر سبک زندگی نوین فرصت های مختلفی را برای مردم ایجاد کنیم و با بهره گیری از دیوایس های جدید مانند موبایل های هوشمند و تبلت ها این نرم افزارهای کوچک را که می تواند هر کدام فرصتی باشند برای ارائه خدمات در قالب سرویس های مختلف دیجیتال ، در اختیار مردم قرار دهیم ، نقش ما در اصل تجمیع کننده سرویس های نرم افزاری است و به واقع تعداد زیادی از اپلیکیشن ها در کنار ما هستند و ما در این تبادلات محصولاتی مشترک طراحی و پیاده سازی می کنیم که بین شرکت ما و شرکای کاری ما در بازار دیجیتال عرضه می شود.
از محصولات ویدویی مانند فیلم نت با ما کار می کنند تا محصول بینتو که برای شرکت است و در بازار حضور دارد تا سرویس های دیگری که ارائه خدمات می گیرند. سرویس های دیجیتال که از طریق ما تجمیع می شوند یا به درگاه های بانکی و یا اپراتوری متصل هستند و در نهایت همه این سرویس ها عرضه می شوند و مخاطب خاص خودشان را هم دارند. در حدود ۶ میلیون نفر در کشور در حال حاضر از پلت فرم های شرکت مبین وان استفاده می کنند.
تکنولوژِی بومی بر بستر دیجیتال
شرکت مبین وان از سال ۸۹ کار خود را با مشارکت شرکت مبین ایران و وان ایتالیا آغاز کرده است که تجمیع این دو شرکت، شرکت مبین وان را ایجاد کرده است و جزو اولین شرکت هایی بودیم که پلت فرم های تبادلات دیجیتالی را وارد ایران کردیم و پس از چند سال شرکت ایتالیایی به دلیل تحریم ها از ایران خارج شد و متخصصین داخلی شرکت این پلت فرم ها را تکمیل کردند. لازم است که به این نکته اشاره کنم که این افتخار بزرگی است برای ما که می توانیم با یک تکنولوژی بومی و به دست متخصصین داخلی این سرویس ها را به مردم کشورمان ارائه کنیم. شرکت در حدود یکسال پیش وارد بورس شد و مردم استقبال بسیار خوبی از سهام شرکت کردند و نتیجه این استقبال این شد که پس از گذشت یکسال از حضور شرکت در بورس سهامی که در زمان ورود با نرخ ۳۴۷ تومان عرضه شد امروز به بیش از ۲ هزار تومان برسد و این نشان دهنده توسعه کسب و کارهای ICT در کشور ما است.
سهم کم ما از دنیای دیجیتال
متاسفانه ظرفیتICT در کشور به آن شکلی که باید فعال باشد هنوز هم نشده است، امروز تقریبا حدود ۲ درصد GD کشور در حوزه ICT وارد می شود که این میزان هم بیشتر در حوزه اینترنت فروشی اپراتورها و مکالمات است، این میانگین در دنیا به هیچ عنوان به این شکل نیست و در حدود ۱۰ درصد از GDP دنیا را به خودش اختصاص داده است که ماحصل آن حضور قدرتمند شرکت های اپل، گوگل، فیس بوک و غیره هستند که در تمام دنیا از سرویس های دیجیتال این شرکت ها استفاده می کنند .ما این چنین خدماتی در کشور خودمان نداریم، این فاصله باید اتفاقا توسط شرکت هایی مانند مبین وان در کشور پر شود و ما باید این بستر را در اختیار کسب و کارهای مختلف قرار دهیم که در حال انجام هستیم و به میزان هموار شدن این بستر سهم GDP از حوزه ICT تقویت می شود و همان طوری که در دنیا شاهد هستیم ما هم با یک وقفه کوچکی به دنیا می رسیم. اعتقاد ما این است که در چند سال آینده سهم ICT از GDP کشور به بیش از ۱۰ درصد خواهد رسید و امیدواریم که بتوانیم نقش سازنده ای در این حوزه داشته باشیم.
امروزه کسب و کارها با پلت فرم های ICT روان تر پیش خواهد رفت وبه تعبیری روان سازی کسب و کارها می تواند GDP کشور را هم توسعه دهد و عدد کل را هم بزرگتر کند، بسیارى از کسب و کارها هستند که به خاطر فواصل خیلی زیاد در ارائه خدمات باید هزینه های سنگینی را تقبل کنند و بهینه کردن این کسب و کارها از محل ICT می تواند اقتصاد کشور را هم رونق دهد.
تجارت دیجیتال با کشورهای همسایه
سرویس های ICT شرکت قابل ارائه در کشورهای همسایه و حاشیه ایران هم است و ما در حال حاضر در تلاش هستیم که به سمت صادرات محتوا و محصولات دیجیتال پیش برویم، همانگونه که مستحضر هستید امروز با توجه به تحریم هایی که علیه کشور ما در حال شکل گیری است امکان صادارت به صورت کلاسیک برای ما مهیا نیست، ولی صادرات محصولات دیجیتالی و انتقال این محصولات به شدت راحت است و نیاز به فرآیندهای گمرکی و سخت و پیچیده ندارد. همچنین جنس بازارهای B2C که بازار هدف ما هستند و ما آنها را نشانه می گیریم به گونه ای نیست که نیاز به پروتکل های دولتی داشته باشد، به عنوان نمونه شرکت های همکار ما یک بازی ساده را طراحی می کنند و ما می بینم که این بازی در بازارهای مشترک با استقبال خوبی روبرو می شود و با ده ها هزار نفری که در ماه، میانگین ۵ تا ۱۰ دلار برای این بازی ها پرداخت می کنند روبرو می شود، یعنی حجم پول های کم، با تعداد افراد زیاد و محصولات کوچیک مدلی است که در آینده می تواند صادرات دیجیتال را در کشور ما متحول کند و ما در این مسیر در حال حرکت هستیم و با شرکت ها و گروه های مختلفی هم در این مسیر همکاری می کنیم.
ظرفیت مناطق آزاد در توسعه دیجیتال در کشور
یکی از اهداف اساسی ما استفاده از ظرفیت های مناطق آزاد برای رسیدن به اهداف بزرگ توسعه ICT در کشور است و رویکرد اصلی ما هم در توسعه مناطق آزاد این است که رونق کسب و کار می تواند فرصت های صادراتی زیادی را در اختیار ما قرار دهد و این رونق کسب و کار در نوع فعالیت ما وجود دارد و همچنین فرصت های صادراتی که بتوانیم از طریق مناطق آزاد تقویت کنیم هم یکی از مدل های صادراتی است که ما در حال ایجاد بر بستر دیجیتال هستیم. دراین خصوص جلسات زیادی را با مدیران منطقه آزاد کیش و انزلی و با نگاه دعوت و حضور حجم زیادی از شرکت های کوچک برنامه نویسی در این مناطق داشتیم تا با کمک شرکای تولید کننده محتوا زیرساخت های لازم را در جهت توسعه محتوای دیجیتال در مناطق آزاد ایجاد کنیم. علاوه بر همه این موضوعات نگاه ما به مناطق آزاد به عنوان یک پایلوت هم می تواند باشد و به عنوان نمونه منطقه آزاد کیش می تواند پایلوت بسیار خوبی برای پروژه های بزرگ در کشور باشد و ما می توانیم خیلی از پلت فرم ها در این منطقه تست کنیم.
ما در طول سه سال گذشته تازه رسیدیم به یک اپلیکیشنی به نام اسنپ، در حالی که این بیزینس می توانست حدود ۸ سال قبل در کشور اتفاق بیفتد، البته یکسری مسائل حوزه زیرساخت در کشور از جمله تامین اینترنت مطرح بوده، ولی از زمانی هم که زیرساخت ها در کشور ایجاد شد باز ما نتوانسیم به موقع ورود کنیم، به عنوان نمونه قبل از اسنپ چندین شرکت در این حوزه فعالیت کردند و هزینه های سنگینی هم کردند و حذف شدن، زمانی که ما این شرکت ها را رصد می کنیم متوجه می شویم که عدم انتخاب درست پایلوت مشکل بزرگ این شرکت ها بوده و از دیدگاه ما بردن این پایلوت ها به سمت مناطق آزاد می تواند فرصت بسیار خوبی باشد تا بتوان در یک منطقه محصور و کنترل شده یک سرویس جدید را ارائه داد و بازخوردها را جمع آوری و تحلیل کرد و اتفاقا یک پلت فرم با فرهنگ منطقه ای در مناطق آزاد ایجاد کرد و به عنوان یک پایلوت از ظرفیت مناطق آزاد استفاده و بهره برد، ما این نگاه را به صورت جدی داریم و در این راستا چند هفته پیش تفاهم نامه بسیار خوبی را با صدا و سیمای مرکز کیش امضاء کردیم و همچنین با رئیس شورای شهر کیش و معاونین و مدیران سازمان منطقه آزاد کیش جلسات بسیار خوبی را در این خصوص داشتیم و همه این نتایج، ما را به سمتی سوق داد که آمادگی و زیرساخت های لازم برای تاسیس یک (اکسله ریتور) که ما در اکو سیستم خودمان اعتقاد خاصی به ظرفیت استارتاپ ها داریم و معتقد هستیم که اگر استارتاپ ها در کشور فعال شوند دیگر لازم نیست که همه ظرفیت ها را ما فعال کنیم، تیم های کوچک و چابکی داریم که بسیار مایل هستند که در این حوزه ها فعالیت کنند ولی زیرساخت ها و پلت فورم ها برای اینها ایجاد نشده است و شرکت مبین وان این دسترسی ها و زیرساخت ها را ایجاد می کند و ما اعتقاد داریم که استارتاپ ها خیلی راحت می توانند به پلت فرم های ما متصل شوند و سرویس های خودشان را ارائه دهند و شاهد ظهور برنامه های بزرگی از دل این استارتاپ ها باشیم.
اهمیت حضور استارت آپ ها در مناطق آزاد
شرکت مبین لند به عنوان شتاب دهنده شرکت مبین وان در توسعه و شناسایی تیم های استارت آپی فعالیت دارد و تیم های زیادی در این شرکت حضور دارند و برنامه ها و اهداف خودشان را توسعه می دهند و شرکت اولین شعبه مبین لند را در کیش در حال تاسیس است و منطقه آزاد کیش در این مسیر حمایت خودش را اعلام کرده و ما تیم های منطقه ای و محلی استارتاپی را در کیش مستقر خواهیم کرد تا این استارتاپ ها از ظرفیت های زیرساختی شرکت مبین وان استفاده کنند و با نگاه پایلوت سرویس ها را ارائه دهیم و سپس با نگاه ملی خدمات را در کشور هم ارائه خواهیم داد و در آینده هم از ظرفیت های ایجاد شده به دنبال صادرات کالاهای دیجیتال از بستر مناطق آزاد کشور هستیم و معتقد هستم که ما اگر پورت های لازم را در اختیار استارتاپ ها قراردهیم رونق کسب و کار و کارآفرینی در بستر دیجیتال به بهترین شکل ممکن اتفاق خواهد افتاد و ما این ظرفیت ها را آماده کردیم و از همین جا اعلام می کنم که تیم های استارت آپی به راحتی می توانند با ما ریجستر شوند و از ظرفیت های ما استفاده کنند و ما توقع خاصی هم نداریم و اعتقاد به گسترده تر کردن پلت فرم ها داریم.
شرکت مبین وان جزو شرکت های زیرمجموعه هلدینگ مبین ایران است که نگاه آن توسعه پلت فرم ها در ایران است و هدف ما ایجاد زیرساخت ها برای توسعه ایجاد اپلیکشن های مختلف در کشور بوده است و همه می توانند از این بستر در جهت توسعه صنعت دیجیتال در کشور استفاده کنند.
استفاده از ظرفیت های بومی مناطق آزاد
مهمترین هدف ما از باب فعالیت در مناطق آزاد نگاه و جستجو و تشکیل تیم های بومی در مناطق آزاد است و اعتقاد دارم که ما می توانیم جذب بسیار خوبی در جوامع محلی که بی تردید استعداد های خوبی در حوزه های تخصصی ما دارند داشته باشیم و نقش بسیار پررنگی را در ایجاد اشتغال در حوزه ICT در مناطق آزاد داشته باشیم و در کنار این ظرفیت شرکت های مختلف تجاری و خدماتی و بازرگانی فعال در مناطق آزاد هم می توانند در توسعه کسب و های خود در فضای دیجیتال از این ظرفیت های ایجاد شده به بهترین شکل ممکن بهره ببرند.
دیدگاه من در خصوص عدم حضور این شرکت ها در مناطق آزاد این است که ما همیشه یک قدم در حوزه ITC عقب تر از دنیا هستیم و شاید همان طور که گفتم ما در سال ۸۹ هم که به حوزه ارزش افزوده در حوزه دیجیتال ورود کردیم جز اولین ها بودیم و شاید باید به عنوان اولین شرکت برای بستر سازی به مناطق آزاد هم ورود کنیم و نگاه ما به ویژه منطقه آزاد انزلی به دلیل اشتیاق تیم های تخصصی در آن منطقه و همچنین منطقه آزاد کیش است و حتم دارم که می توانیم سد بزرگ ورود بیزینس دیجیتال را در مناطق آزاد بشکنیم.
اعتماد مدیران به بستر سازی دیجیتال در مناطق آزاد
در مسیر شروع این حرکت بزرگ در مناطق آزاد اعتقاد من این است که اولین چیزی که ما نیاز داریم اعتقاد و اعتماد مدیران مناطق آزاد به این فضا است، جالب اینجاست که مردم اغلب خیلی زودتر به این فضا اعتماد می کنند تا مسئولین، به هر حال لبه تکنولوژی همیشه پر ریسک است و احتمالا خلع های قانونی و چالش هایی هم خواهد داشت و ایجاد فضای ریسک پذیری اولین توقعی است که در این فضا ایجاد می شود، در مراحل بعد از ریسک با نگاه کارآفرینی و کسب و کارهای نوین در کشور اگر ظرفیت ها را به این بستر ها اختصاص دهند بی تردید سود بیشتر خواهند کرد. حرف من اینجا دادن ظرفیت به ما نیست بلکه زمانی که ما گروه هایی را در مناطق آزاد شناسایی کردیم باید از این گروه ها در جهت توسعه فعالیت استارت آپ ها کمک کنند و این می تواند یکی از وظایف سازمان های مناطق آزاد باشد.
از دیدگاه من فرصت مناطق آزاد و دنیای دیجیتال، مساوی با مقابله با تحریم است، یعنی ظرفیت مناطق آزاد در کنار ظرفیت دیجیتال، می تواند در مقابله با هر تحرمی ایستادگی کند و تحریم را از بین ببرد، به شرط استفاده درست از فرصت ها و شناسایی دقیق فرصت ها، در بخش شناسایی ما حاضر هستیم که نقش خود را برداریم و مطمئن هستم که در تکمیل زنجیره ارزش منماطق آزاد می توانند بسیار کمک کنند و ما جلسات بسیار زیادی را با مناطق آزا داشتیم و کار خودمان را در لایه پایلوت ها در کیش آغاز کرده ایم و آماده هستیم که یک هاب بشویم به سمت فعالین حوزه ICT نسبت به مناطق آزاد و آماده هستیم که این پل را بجای رفت آمدها ما ایجاد کنیم، قسمت مهم علاقه و اعتماد مدیران منطقه آزاد است که امیدواریم در مناطق آزاد هم اتفاق بیافتد.
